Hoeveel moet je als zzp’er sparen voor je pensioen? 

Een kwart van de zzp'ers heeft niets geregeld voor hun pensioen, zo blijkt uit cijfers van het CBS. Van de vrouwelijke zelfstandigen heeft zelfs één op de drie niets geregeld. Dit is te verklaren doordat je als zzp’er zelf je pensioen moet opbouwen. Met het oog op je oude dag is het echter wel verstandig om hier aandacht aan te besteden. Maar hoeveel moet je als zzp’er sparen voor je pensioen? En hoe bereken je het pensioen voor een zzp’er? In deze blog leggen we het je uit.  

Pensioen afspraak maken

Inhoud

1. Wanneer heb je als zzp'er voldoende pensioen gespaard?
2. Voorkom een pensioentekort 
3. Pensioen berekenen voor een zzp’er
4. Meer pensioen opbouwen via een lijfrenteverzekering of bankspaarproduct 
5. Terug naar ons rekenvoorbeeld
6. Hoeveel mag je aan pensioeninleg per jaar aftrekken?
7. Oudedagsreserve (FOR voor ondernemers) 
8. Conclusie
9. Advies

Wanneer heb je als zzp’er voldoende pensioen gespaard? 

Het jaarinkomen als zelfstandige (voor wie het zzp-inkomen het hoofdinkomen is) bedroeg in 2019 gemiddeld 40 duizend euro. In principe spreek je over voldoende pensioen wanneer je netto pensioeninkomen toereikend is om de uitgaven op pensioendatum af te dekken. Mocht het inkomen niet voldoende zijn, dan moet je interen op je spaargeld of, in het ergste geval, je uitgaven naar beneden bijstellen. Soms zie je dat mensen op hun pensioendatum een hypotheek opnemen om van dat geld te leven. Bij de huidige lage rentestand is dat misschien geen slecht idee. 

De meeste mensen die wij spreken vinden het lastig om in te schatten welke kosten ze op hun pensioendatum nog hebben. Belangrijk is om vooraf in te schatten of de kinderen het huis al uit zijn, de hypotheek is afgelost en welke vakanties je nog wilt doen. Maar ook: wat betekent de inflatie op lange termijn? Omdat voor veel mensen het pensioen nog ver van hun bed is, stellen ze het plannen hiervan uit. In plaats daarvan zou het beter zijn om jezelf af en toe eens te vragen of je op je pensioendatum meer of minder inkomen nodig hebt dan dat je nu hebt. 

Voorkom een pensioentekort 

Ga je met pensioen, dan wil je niet te kampen hebben met een pensioentekort. Dit is afhankelijk van je pensioeninkomen. Hieronder valt de AOW, je opgebouwde pensioenen bij diverse werkgevers, het pensioen/lijfrente dat je zelf hebt gespaard en je privévermogen. Maar eventueel ook huurinkomsten uit een tweede woning of een bedrijfspand. 

In Nederland wordt vaak gedacht dat 70% van het laatst genoten inkomen een goed pensioen is. De gedachte hierachter is dat je, door de lagere belastingtarieven die vanaf AOW-datum gelden, dan netto ongeveer 80% tot 90% van je laatste inkomen overhoudt. De meeste mensen halen dit echter bij lange na niet. Is dit het geval, dan heb je een pensioentekort of een pensioengat. 

Pensioen berekenen voor een zzp’er 

Laten we eens een eenvoudige rekensom maken. We gaven al aan dat het gemiddelde inkomen van een zzp’er € 40.000,- bruto per jaar is. Een gangbaar goed pensioen zou dus 70% daarvan zijn, zijnde € 28.000,- per jaar. Uit de AOW ontvang je al € 11.500,- bruto per jaar (in geval van samenwonend). Mocht je verder geen pensioen via een werkgever hebben opgebouwd, dan betekent dit dat je dus nog bruto € 16.500,- aan inkomen mist. 

Als zzp’er valt dit netto anders uit dan bij een gemiddelde werknemer. Als ondernemer heb je namelijk (onder voorwaarden) recht op diverse aftrekposten waardoor je huidige inkomen netto hoger uitvalt dan bij een werknemer met hetzelfde bruto-inkomen. Als ondernemer hou je bij een gemiddelde winst van € 40.000,- (rekening houdend met de zelfstandigenaftrek en de MKB-winstvrijstelling (2022)) ongeveer € 2.800,- netto per maand over (een werknemer zou ongeveer bij een vergelijkbaar inkomen netto ongeveer € 2.600,- overhouden).  

Als je vanaf de AOW-datum daar netto 90% (= € 2.500,-) van over wilt overhouden, dan heb je ongeveer € 30.000,- netto en € 37.000,- bruto per jaar aan pensioeninkomen nodig.  

Van de overheid ontvang je uit de AOW al € 11.500,- bruto per jaar (mits je niet in het buitenland hebt gewoond). Er resteert dus nog een behoefte van € 25.500,- bruto per jaar aan aanvullend pensioeninkomen. De netto AOW-uitkering is € 850,- per maand. In dit geval is er dus netto € 1.650,- extra per maand aan inkomen nodig. Stel dat je dit aanvullende bedrag minimaal 20 jaar wenst te ontvangen, dan zou je dus op de AOW-datum € 396.000,- aan spaargeld moeten hebben. Let op: hier is nog geen rekening gehouden met inflatie, maar ook niet met eventuele renteopbrengsten. 

De gemiddelde leeftijd van een startende ondernemer was in 2019 35 jaar. Bij een AOW-leeftijd van 67 jaar heeft deze ondernemer dus 32 jaar de tijd om dat kapitaal bij elkaar te sparen of beleggen. Bij een huidige rente van 0% is dat maandelijks € 1.030,-. Als je dat elke maand aan de kant zou leggen, dan hou je van je nettowinst een netto besteedbaar inkomen over van nog maar € 1.770,-. Indien je gaat beleggen met een gemiddeld rendement van 5% is de inleg nog maar € 420,- per maand.  

Gelukkig zijn er ook andere mogelijkheden waar de belastingdienst je een beetje bij helpt. 

Meer pensioen opbouwen via een lijfrenteverzekering of bankspaarproduct 

Als zzp’er zijn er nog een aantal andere manieren om te sparen of beleggen voor je pensioen. Je kunt bijvoorbeeld een lijfrenteverzekering of bankspaarrekening openen. Deze twee opties lijken in essentie veel op elkaar en vallen fiscaal gezien onder de noemer ‘lijfrente’. Je sluit hiermee een financieel product af bij een bank of verzekeringsmaatschappij waar je maandelijks een bedrag in legt. Vanaf je AOW-leeftijd wordt het eindsaldo beschikbaar gesteld en maandelijks aan jezelf uitgekeerd.  

Voordelen: 

• Het geld is (in principe) pas beschikbaar wanneer je de AOW-leeftijd hebt bereikt. Je kunt niet in de verleiding komen om eerder je geld op te nemen. 
• De inleg is, onder bepaalde voorwaarden, aftrekbaar in Box 1 op je inkomen. Hierdoor ‘kost’ de inleg je netto minder omdat je een deel terugkrijgt van de belastingdienst. 
• Je betaalt geen vermogensbelasting over het gespaarde bedrag, maar wel inkomstenbelasting in Box 1 over de lijfrente-uitkeringen. 
• Vaak is de aftrek in Box 1 nu hoger dan de belasting die je vanaf AOW-datum moet betalen over de uitkeringen. Je behaalt hiermee een fiscaal voordeel. 

Nadelen: 

• Je hebt geen beschikking over je geld. Indien er tussentijds een onverwachtse uitgave is, is het niet mogelijk aan het geld te komen en dit te betalen (tenzij je je heel veel belasting wenst te betalen. Er is een uitzonderling in geval van arbeidsongeschiktheid). 
• Er zijn verschillende belastingregels die regelmatig wijzigen. Neem voor meer informatie contact op met KPRA. 
• In de uitkeringsfase vanaf de AOW-datum mag je niet zelf bepalen hoe je de uitkering wenst te ontvangen, maar ben je afhankelijk van de wettelijke regels.  

Terug naar ons rekenvoorbeeld 

In het geval van een lijfrente zijn de kosten lager, omdat de inleg aftrekbaar is. Bij een inkomen/winst uit ons voorbeeld van € 40.000,- is de belastingdruk 37,07%. De aftrek bij een lijfrenteproduct (onder voorwaarden) geldt ook tegen hetzelfde tarief. Van elke ingelegde euro krijg je als zzp’er bij de belastingaangifte dus 37 cent terug.  

Over de lijfrente-uitkeringen moet er op de pensioendatum echter wel weer belasting en premie Zorgverzekeringswet betaald worden. En nu wordt het interessant. Want vanaf de AOW-datum is de eerste belastingschijf een stuk lager. Als je bruto pensioeninkomen onder de € 35.129,- (2022) blijft, is de belastingdruk slechts 19,17%. Hier bovenop komt nog de heffing van de Zorgverzekeringswet ad. 5,5% wat een totale heffing maakt van 24,67%. Vergeleken met de aftrek is dat een fiscaal voordeel van 12,40%. Mocht de winst uit onderneming (na vermindering van de aftrekposten) hoger zijn dan € 69.398,-, dan is de aftrek zelfs 49,50% en heb je dus een fiscaal voordeel van 24,83%. 

In ons voorbeeld was de bruto inkomenswens op pensioendatum € 37.000,- per jaar waarvan je al € 11.500,- uit de AOW zou ontvangen. Er resteert dus een behoefte van € 25.500,- bruto per jaar. Als je dit inkomen vanaf AOW-leeftijd 20 jaar wenst te ontvangen is er een kapitaal op de AOW-datum nodig van € 510.000,-. Bij een leeftijd van 35 jaar, een opbouwperiode van 32 jaar en een gemiddeld rendement op de inleg van 5% betekent dit een maandelijkse investering van € 540,-. Bij een aftrek van 37,07% betekent dat een netto-investering van € 340,- per maand. Zo wordt een goed pensioen misschien toch nog betaalbaar en realiseerbaar. Maar…. mag je wel zoveel inleg van de belastingdienst aftrekken? 

Hoeveel mag je aan pensioeninleg per jaar aftrekken? 

Je mag volgens de belastingregels niet onbeperkt lijfrente inleggen en aftrekken van de belasting. Op zich is dat logisch, omdat het bedoeld is voor een adequate pensioenvoorziening. De regels zijn vastgelegd in een zogenaamde formule die “jaarruimte” wordt genoemd. Je kunt ook nog 7 jaar niet betaalde inleg inhalen via de formule van de “reserveringsruimte”. De berekening is behoorlijk complex maar gelukkig door allerlei rekentools eenvoudiger gemaakt. Zie hier voor meer informatie.  

Invloed van het Pensioenakkoord 

Het kabinet streeft ernaar om het in 2019 gesloten Pensioenakkoord, de Wet Toekomst Pensioenen, in 2023 in werking te laten treden. Deze wet brengt belangrijke wijzigingen op het gebied van pensioen, maar ook voor lijfrenten. Onder andere wordt de opbouwruimte uitgebreid (je kunt dan veel meer lijfrente inleg aftrekken) en het is waarschijnlijk mogelijk om 10% van de waarde van je lijfrentekapitaal op je pensioendatum in één keer te ontvangen (wel tegen betaling van belasting). Het wetsvoorstel wordt in het tweede kwartaal van 2022 verwacht.  

In ons bovenstaande voorbeeld is er op basis van de huidige fiscale wetgeving niet voldoende fiscale ruimte om de inleg van bruto € 540,- per maand af te trekken. Bij een inkomen van € 40.000,- is deze namelijk in 2022 beperkt tot € 300,- per maand! Vanaf 2023 zou er volgens de plannen een aftrek mogelijk zijn van ruim € 675,- per maand. Dan is er voldoende ruimte om fiscaalvriendelijk pensioen via lijfrente op te bouwen.  

Oudedagsreserve (FOR voor ondernemers) 

Als ondernemer of eigenaar van een VOF is het ook mogelijk om pensioen op te bouwen. Dit kan via de voorgaande besproken vormen maar ook via de Oudedagsreserve. Hierbij kan je fiscaalvriendelijk een deel van de gemaakte winst aftrekken. Hierdoor houd je netto meer winst over. Je zou dit vervolgens aan de kant kunnen zetten totdat je de AOW-leeftijd hebt bereikt. Eigenlijk is de naam Oudedagsreserve tegenstrijdig, want je bouwt geen echt pensioen op maar een toekomstige schuld bij de Belastingdienst! Deze methode is daarom behoorlijk complex en niet samen te vatten in een blog van een paar honderd woorden. Of het verstandig is om aan de Oudedagsreserve te doteren is afhankelijk van meerdere factoren. In dit geval stemmen wij dit altijd het liefst af met de accountant of boekhouder van je bedrijf, zodat we de juiste keuzes kunnen maken.  

Conclusie 

Pensioen is duur! In ons voorbeeld ben je als zzp’er in het geval van beleggingen en een rendement van 5% nog steeds ongeveer 16% van je brutowinst aan pensioeninleg kwijt. Vaak komt daar nog de premie voor een arbeidsongeschiktheidsverzekering, de premie voor een nabestaandenpensioen en de premies voor de nodige bedrijfsverzekeringen bij. De boodschap is daarom: laat je goed voorlichten en hoe eerder je er over begint na te denken, hoe beter! 

Advies 

Er zijn veel meer mogelijkheden voor meer financiële zekerheid wanneer je de AOW-leeftijd hebt bereikt, zoals bijvoorbeeld het aflossen van de hypotheek.  

Wij van Kremer pensioen- en risicoadviseurs staan klaar om met deskundig advies op maat al je vragen rondom het zelf opbouwen van pensioen voor zzp’ers te beantwoorden. Wij helpen je doelen te stellen, alle risico's en mogelijkheden in kaart te brengen en praktische tips te geven die je zelf kunt toepassen! Neem vandaag nog contact met ons op of maak een oriënterende afspraak via Teams. 

Pensioen afspraak maken